Zespół Szkół Ponadpodstawowych
im. Mikołaja Kopernika w Busku Zdroju

       1. Część ustna egzaminu maturalnego z języka polskiego

   Egzamin trwa około 30 minut i składa się z trzech części:

- przygotowania,

- wypowiedzi monologowej zdającego dotyczącej wylosowanego polecenia

- związanej z tą wypowiedzią rozmowy zdającego z zespołem przedmiotowym.

   Wypowiedź monologowa zdającego

   Zdający losuje zadanie egzaminacyjne zawierające tekst kultury (literacki
lub popularnonaukowy z zakresu wiedzy o języku) oraz odnoszące się do niego polecenie
i ma czas na przygotowanie wypowiedzi. Następnie wygłasza wypowiedź monologową na zadany w poleceniu temat.

   Rozmowa zdającego z zespołem egzaminacyjnym

   Rozmowa może dotyczyć wyłącznie wygłoszonej przez zdającego wypowiedzi monologowej. Członkowie zespołu egzaminacyjnego nie mogą odwoływać się do faktów lub lektur nieprzywołanych w tej wypowiedzi.     W trakcie rozmowy członkowie zespołu mogą prosić o dodatkowe wyjaśnienia, zachęcać do pogłębienia wybranych aspektów wypowiedzi itp.

   Ocenianie - egzamin ustny

   Monologowa wypowiedź egzaminacyjna oraz udział zdającego w rozmowie oceniane są pod względem merytorycznym (treść), formalnym (organizacja), językowym  i stylowym. Oceny dokonują członkowie zespołu przedmiotowego, przyznając punkty zgodnie ze skalą oceniania egzaminu ustnego. Waga poszczególnych aspektów ocenianych w trakcie tej części egzaminu jest następująca:

- Meritum wypowiedzi monologowej: 40% (16 pkt),

- Organizacja wypowiedzi monologowej: 20% (8 pkt),

- Język i styl wypowiedzi monologowej i dialogowej: 20% (8 pkt),

- Meritum wypowiedzi dialogowej i przestrzeganie zasad uczestniczenia w rozmowie: 20% (8 pkt).

Za wypowiedź w części ustnej egzaminu maturalnego zdający może otrzymać maksymalnie 40 punktów.

 

   2. Część pisemna egzaminu maturalnego z języka polskiego na poziomie podstawowym

   Podczas egzaminu zdający otrzymuje jeden arkusz egzaminacyjny, który składa się z dwóch części:

- testu sprawdzającego umiejętność wykonywania na tekście nieliterackim operacji dowodzących jego rozumienia na różnych poziomach,

- części sprawdzającej umiejętność tworzenia wypowiedzi argumentacyjnej (wypracowania).

Na rozwiązanie zadań z arkusza zdający ma 170 minut. 

   Test

Część testowa arkusza egzaminacyjnego składa się z dwóch zestawów, z których każdy obejmuje:

-Tekst lub dwa teksty liczące łącznie nie więcej niż 500 słów,

- Wiązkę 5-7 zamkniętych i/lub otwartych zadań do tekstu z miejscem na wpisanie odpowiedzi.

Zdający rozwiązuje zadania w obu zestawach.

Łącznie w obu zestawach składających się na test znajdzie się 10-13 zadań zróżnicowanych pod względem formy oraz sprawdzających różne kompetencje.

Wypracowanie

Część arkusza egzaminacyjnego, w której sprawdza się umiejętność tworzenia wypowiedzi argumentacyjnej, zawiera dwa tematy wypracowania do wyboru:

- jeden wymagający napisania rozprawki,

- drugi - interpretacji tekstu poetyckiego.

Zdający realizuje jeden, wybrany przez siebie temat. 

Rozprawka

Zadanie składa się z polecenia i tekstu epickiego lub dramatycznego.

Rozprawka na poziomie podstawowym jest formą wypowiedzi pisemnej na podany temat, która wymaga od zdającego:

- Zrozumienia załączonego do polecenia tekstu literackiego (epickiego lub dramatycznego);

- Sformułowania własnego stanowiska (tezy lub hipotezy) wobec problemu postawionego w poleceniu i odnoszącego się do zamieszczonego w arkuszu tekstu literackiego;

- Rzeczowego uzasadnienia swojego stanowiska;

- Odwołania się do załączonego tekstu oraz do wybranego tekstu/wybranych tekstów kultury. W przypadku, jeśli dany tekst literacki jest fragmentem lektury oznaczonej w podstawie jako obowiązkowa, uczeń powinien także odwołać się do całości utworu. Szczegółowe wskazówki dotyczące liczby tekstów   i sposobu odwołania się do nich znajdują się w poleceniu;

- Napisania wypowiedzi, którą powinien cechować widoczny zamysł kompozycyjny, wyrażający się  w funkcjonalnej segmentacji i uporządkowaniu tekstu stosowniedo wskazanego gatunku wypowiedzi.

Wypracowanie nie może liczyć mniej niż 250 słów.

Interpretacja tekstu poetyckiego

Zadanie składa się z polecenia i utworu poetyckiego lub jego fragmentu.

Praca interpretacyjna powinna polegać na przedstawieniu propozycji odczytania utworu poetyckiego, czyli zaprezentowaniu zrozumianych przez zdającego sensów tekstu. Zadaniem zdającego jest uzasadnienie postawionej tezy/hipotezy interpretacyjnej za pomocą argumentów pozwalających na jej uprawomocnienie. Uzasadnienie powinno znajdować potwierdzenie nie tylko w tekście, ale także w kontekstach (np. biograficznym, historycznoliterackim, filozoficznym, kulturowym).

Część argumentacyjna powinna zawierać ustalenia analityczne dotyczące na przykład:

- Elementów dostrzeżonej w utworze sytuacji komunikacyjnej;

- Kompozycji tekstu oraz jej funkcji;

- Cech stylu wypowiedzi i użytych w niej środków językowych (zwłaszcza artystycznych) oraz ich funkcji;

- Dosłownych i niedosłownych znaczeń poszczególnych elementów utworu (w tym jego tytułu), zwłaszcza metaforycznych, alegorycznych i symbolicznych;

- Przynależności gatunkowej tekstu;

- Kreacji świata przedstawionego (w tym funkcji motywów literackich występujących
w przeczytanym tekście). 

Schemat zasad oceny rozprawki

A. Sformułowanie stanowiska wobec problemu podanego w poleceniu

- stanowisko jest adekwatne do problemu podanego w poleceniu - 6 pkt

- stanowisko jest częściowo adekwatne do problemu podanego w poleceniu - 3 pkt

- stanowisko jest nieadekwatne lub brak stanowiska - 0 pkt

B. Uzasadnienie stanowiska

-  trafne, szerokie i pogłębione - 18 pkt

- trafne i szerokie - 12 pkt

- trafne, ale wąskie - 8 pkt

- uzasadnienie częściowe - 4 pkt

- brak uzasadnienia stanowiska - 0 pkt

C. Poprawność rzeczowa

- brak błędów rzeczowych - 6 pkt

- nie więcej niż jeden błąd rzeczowy - 3 pkt

- błędy rzeczowe - 0 pkt

D. Zamysł kompozycyjny

- kompozycja funkcjonalna - 6 pkt

- zaburzenia funkcjonalności kompozycji - 3 pkt

- brak zamysłu kompozycyjnego - 0 pkt

E. Spójność lokalna

- pełna spójność wypowiedzi lub nieznaczne zaburzenia spójności - 2 pkt

- znaczne zaburzenia spójności - 1 pkt

- wypowiedź niespójna - 0 pkt

F. Styl tekstu

- styl stosowny - 4 pkt

- styl częściowo stosowny - 2 pkt

- styl niestosowny - 0 pkt

G. Poprawność językowa

- brak błędów lub nieliczne błędy nierażące - 6 pkt

- liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące - 3 pkt

- liczne błędy rażące - 0 pkt

H. Poprawność zapisu

- zapis w pełni poprawny lub nieliczne błędy nierażące - 4 pkt

- liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące - 2 pkt

- liczne błędy rażące - 0 pkt

Uwaga

Jeśli w kategorii A praca uzyska 0 punktów, egzaminator nie przyznaje punktów w pozostałych kategoriach.

Jeśli w kategorii A praca uzyska 3 punkty, a w kategorii B - 0 punktów, egzaminator nie przyznaje punktów w pozostałych kategoriach.

Jeśli praca składa się z mniej niż 250 słów, egzaminator przyznaje punkty tylko       w kategoriach A, B i C.

Pojawienie się rzeczowego błędu kardynalnego dyskwalifikuje pracę - zdający otrzymuje 0 punktów.

Kryteria oceny interpretacji utworu poetyckiego

A. Koncepcja interpretacyjna

-  niesprzeczna z utworem, spójna i obejmująca sensy niedosłownie - 9 pkt

- niesprzeczna z utworem, ale niespójna i/lub obejmująca w większości znaczenia dosłowne - 6 pkt

- częściowo sprzeczna z utworem - 3 pkt

-brak koncepcji lub koncepcja całkowicie sprzeczna z utworem - 0 pkt

B. Uzasadnienie tezy interpretacyjnej

- trafne i pogłębione - 15 pkt

- trafne, ale niepogłębione - 10 pkt

- częściowo trafne - 5 pkt

- brak trafnych argumentów uzasadniających interpretację - 0 pkt

C. Poprawność rzeczowa

- brak błędów rzeczowych - 4 pkt

- nie więcej niż jeden błąd rzeczowy- 2 pkt

- błędy rzeczowe- 0 pkt

D. Zamysł kompozycyjny

- kompozycja funkcjonalna- 6 pkt

- zaburzenia funkcjonalności kompozycji- 3 pkt

- brak zamysłu kompozycyjnego- 0 pkt

E. Spójność lokalna

- pełna spójność wypowiedzi lub nieznaczne zaburzenia spójności- 2 pkt

- znaczne zaburzenia spójności- 1 pkt

- wypowiedź niespójna- 0 pkt

F. Styl tekstu

- styl stosowny- 4 pkt

- styl częściowo stosowny- 2 pkt

- styl niestosowny- 0 pkt

G. Poprawność językowa

- brak błędów lub nieliczne błędy nierażące- 6 pkt

- liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące- 3 pkt

- liczne błędy rażące- 0 pkt

 H. Poprawność zapisu

- zapis w pełni poprawny lub nieliczne błędy nierażące- 4 pkt

- liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące- 2 pkt

- liczne błędy rażące- 0 pkt

Uwaga

Jeśli w kategorii A praca uzyska 0 punktów, egzaminator nie przyznaje punktów     w pozostałych kategoriach.

Jeśli w kategorii A praca uzyska 3 punkty, a w kategorii B - 0 punktów, egzaminator nie przyznaje punktów w pozostałych kategoriach.

Jeśli praca składa się z mniej niż 250 słów, egzaminator przyznaje punkty tylko w kategoriach A, B i C.

Pojawienie się rzeczowego błędu kardynalnego dyskwalifikuje pracę - zdający otrzymuje 0 punktów.

   3. Pisemny egzamin maturalny z języka polskiego na poziomie rozszerzonym

   Podczas egzaminu zdający otrzymuje jeden arkusz egzaminacyjny zawierający 2 tematy wypracowania do wyboru, w tym:

-  jeden wymagający napisania wypowiedzi argumentacyjnej,

-  drugi - interpretacji porównawczej dwóch tekstów literackich.

Zdający realizuje jeden, wybrany przez siebie temat.

Na napisanie wypracowania zdający ma 180 minut.

Wypowiedź argumentacyjna

Zadanie składa się z polecenia i tekstu teoretycznego (krytycznoliterackiego lub historycznoliterackiego, lub teoretycznoliterackiego).

Wypowiedź argumentacyjna na poziomie rozszerzonym jest formą wypowiedzi pisemnej, w której od ucznia wymaga się:

- Zrozumienia załączonego do polecenia tekstu krytycznoliterackiego, historycznoliterackiego lub teoretycznoliterackiego;

- Określenia głównego problemu przedstawionego w tekście;

- Rozważenia i oceny rozwiązania problemu, które przedstawił autor tekstu;

- Odwołania się do załączonego tekstu oraz do innych, wybranych przez ucznia tekstów kultury;

- Przygotowania wypowiedzi pisemnej (np. W formie rozprawki lub szkicu), którą powinien cechować widoczny zamysł kompozycyjny wyrażający się w funkcjonalnej segmentacji
i uporządkowaniu tekstu ze względu na wybrany przez zdającego gatunek wypowiedzi.

Wypracowanie nie może liczyć mniej niż 300 słów.

Interpretacja porównawcza utworów literackich

   Zadanie składa się z polecenia i dwóch tekstów literackich (epickich albo lirycznych,
albo dramatycznych) lub ich fragmentów. Każdy z zestawionych fragmentów musi mieć charakter autonomiczny, to znaczy można przeprowadzić jego analizę i interpretację
bez konieczności odwołania się do innych fragmentów lub do całości tego utworu.

Interpretacja porównawcza utworów literackich polega na przedstawieniu propozycji odczytania dwóch utworów należących do jednego rodzaju literackiego (odpowiednio: lirycznych, epickich lub dramatycznych), czyli zaprezentowaniu zrozumianych przez zdającego sensów zawartych w tych tekstach, a następnie ustaleniu podobieństw i/lub różnic między nimi i przedstawieniu wniosków wynikających z zestawienia tych podobieństw/różnic. Zadaniem zdającego jest uzasadnienie postawionej tezy/hipotezy interpretacyjnej dotyczącej obu porównywanych utworów przez wskazanie rzeczowych argumentów pozwalających na jej uprawomocnienie. Uzasadnienie powinno znajdować potwierdzenie nie tylko w tekstach, ale także w kontekstach (np. Biograficznym, historycznoliterackim, filozoficznym, kulturowym).

Część argumentacyjna powinna zawierać ustalenia analityczne dotyczące na przykład:

- Elementów sytuacji komunikacyjnych dostrzeżonych w utworach;

- Kompozycji tekstów oraz ich funkcji;

- Cech stylu wypowiedzi i użytych w nich środków językowych (zwłaszcza o charakterze artystycznym) oraz ich funkcji;

- Dosłownych i niedosłownych znaczeń poszczególnych elementów utworów (w tym ich tytułów - w wypadku porównywania utworów lirycznych), zwłaszcza metaforycznych, alegorycznych i symbolicznych;

- Przynależności gatunkowej tekstów;

- Kreacji świata przedstawionego (w tym funkcji motywów literackich w przeczytanych tekstach).

   Zdający może zbudować wypowiedź w rozmaity sposób: w porządku linearnym prowadzącym od poszczególnych ustaleń analitycznych do wniosków natury ogólnej; w porządku linearnym prowadzącym od postawienia tezy/hipotezy, poprzez prezentację argumentów w postaci ustaleń szczegółowych, po sformułowanie wniosku; w porządku nielinearnym - zgodnie z pojawiającymi się skojarzeniami, rozszerzającymi krąg ustaleń lub je zawężającymi i pogłębiającymi.

Wypracowanie nie może liczyć mniej niż 300 słów.

   Kryteria oceny wypowiedzi argumentacyjnej

A. Określenie problemu

- zgodne z tekstem i pełne -  9 pkt

- zgodne z tekstem, ale niepełne- 6 pkt

- częściowo zgodne z tekstem - 3 pkt

- brak określenia problemu lub problem niezgodny z tekstem - 0 pkt

B. Sformułowanie stanowiska wobec rozwiązania przyjętego przez autora tekstu

- stanowisko adekwatne do tekstu i pełne - 9 pkt

- stanowisko adekwatne do tekstu, ale niepełne - 6 pkt

- stanowisko częściowo adekwatne do tekstu - 3 pkt

- brak stanowiska lub stanowisko nieadekwatne do tekstu - 0 pkt

C. Poprawność rzeczowa

- brak błędów rzeczowych - 2 pkt

-jeden błąd rzeczowy lub więcej błędów rzeczowych - 0 pkt

D. Zamysł kompozycyjny

- kompozycja funkcjonalna - 6 pkt

- zaburzenia funkcjonalności kompozycji - 3 pkt

- brak zamysłu kompozycyjnego - 0 pkt

E. Spójność lokalna

- pełna spójność wypowiedzi lub nieznaczne zaburzenia spójności - 2 pkt

- znaczne zaburzenia spójności - 1 pkt

- wypowiedź niespójna - 0 pkt

F. Styl tekstu

- stosowny - 4 pkt

- częściowo stosowny - 2 pkt

- niestosowny - 0 pkt

G. Poprawność językowa

- brak błędów lub nieliczne błędy nierażące - 4 pkt

- liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące - 2 pkt

- liczne błędy rażące - 0 pkt

H. Poprawność zapisu

- zapis w pełni poprawny lub nieliczne błędy nierażące - 4 pkt

- liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące - 2 pkt

- liczne błędy rażące - 0 pkt

Uwaga

Jeśli w kategorii A praca uzyska 0 punktów, egzaminator nie przyznaje punktów  w pozostałych kategoriach.

Jeśli w kategorii A praca uzyska 3 punkty, a w kategorii B - 0 punktów, egzaminator nie przyznaje punktów w pozostałych kategoriach.

Jeśli praca składa się z mniej niż 300 słów, egzaminator przyznaje punkty tylko                     w kategoriach A, B i C.

Pojawienie się rzeczowego błędu kardynalnego dyskwalifikuje pracę - zdający otrzymuje 0 punktów.

 

Kryteria oceny interpretacji porównawczej

A. Koncepcja porównywania utworów:

- niesprzeczna z utworami i spójna - 6 pkt

- niesprzeczna z utworami i częściowo spójna - 4 pkt

- częściowo sprzeczna z utworami - 2 pkt

- sprzeczna z utworami lub brak koncepcji - 0 pkt

B. Uzasadnienie tezy interpretacyjnej

- trafne, pogłębione - 12 pkt

- trafne, ale niepogłębione - 8 pkt

- częściowo trafne - 4 pkt

- brak trafnych argumentów uzasadniających interpretację porównawczą - 0 pkt

C. Poprawność rzeczowa

- brak błędów rzeczowych -  2 pkt

- jeden błąd rzeczowy lub więcej błędów rzeczowych - 0 pkt

D. Zamysł kompozycyjny

- kompozycja funkcjonalna - 6 pkt

- zaburzenia funkcjonalności kompozycji - 3 pkt

- brak zamysłu kompozycyjnego - 0 pkt

E. Spójność lokalna

- pełna spójność wypowiedzi lub nieznaczne zaburzenia spójności - 2 pkt

- znaczne zaburzenia spójności - 1 pkt

- wypowiedź niespójna - 0 pkt

F. Styl tekstu

- stosowny - 4 -pkt

-  częściowo stosowny - 2 pkt

-  niestosowny - 0 pkt

G. Poprawność językowa

- brak błędów lub nieliczne błędy nierażące - 4 pkt

- liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące - 2 pkt

- liczne błędy rażące - 0 pkt

H. Poprawność zapisu

- zapis w pełni poprawny lub nieliczne błędy nierażące - 4 pkt

- liczne błędy nierażące lub nieliczne błędy rażące  - 2 pkt

- liczne błędy rażące - 0 pkt

Uwaga

Jeśli w kategorii A praca uzyska 0 punktów, egzaminator nie przyznaje punktów  w pozostałych kategoriach.

Jeśli w kategorii A praca uzyska 2 punkty, a w kategorii B - 0 punktów, egzaminator nie przyznaje punktów w pozostałych kategoriach.

Jeśli praca składa się z mniej niż 300 słów, egzaminator przyznaje punkty tylko w kategoriach A, B  i C.

Pojawienie się rzeczowego błędu kardynalnego dyskwalifikuje pracę - zdający otrzymuje 0 punktów.